Αποσύρθηκαν οι κατηγορίες κατά των διασώσεων στη θάλασσα

Μετά από επτά χρόνια ψευδών κατηγοριών, δυσφημιστικών δηλώσεων και μιας απροκάλυπτης εκστρατείας ποινικοποίησης προς τις οργανώσεις που πραγματοποιούν επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης στη θάλασσα, η έρευνα που ξεκίνησε από την εισαγγελία του Τράπανι της Σικελίας στα τέλη του 2016 απορρίφθηκε σήμερα.

Στην υπόθεση αυτή οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα και άλλες οργανώσεις που διεξάγουν επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης διερευνήθηκαν με την αβάσιμη κατηγορία της συνδρομής και υποκίνησης «παράνομης μετανάστευσης». Πρόκειται για ένα κατηγορητήριο μαμούθ που βασίστηκε σε συμπεράσματα, υποκλοπές, ψευδείς δηλώσεις και μια ερμηνεία των μηχανισμών διάσωσης που διαστρεβλώθηκε σκόπιμα προκειμένου να παρουσιαστούν ως εγκληματικές πράξεις.

Ωστόσο, μετά από μια διετή προκαταρκτική ακρόαση, η ίδια εισαγγελία που ξεκίνησε την έρευνα αναγνώρισε ότι τα στοιχεία έδειχναν ότι οι ανθρωπιστικές οργανώσεις εργάζονταν με μοναδικό σκοπό να σώσουν ζωές και ζήτησε να μη συνεχιστεί η υπόθεση σε δίκη. Ο δικαστής έκλεισε τώρα οριστικά την υπόθεση, επικαλούμενος το αβάσιμο των κατηγοριών και διαγράφοντας κάθε υποψία συνεργασίας με διακινητές.

«Αυτές οι αβάσιμες κατηγορίες προσπαθούν να αμαυρώσουν το έργο των ανθρωπιστικών ομάδων έρευνας και διάσωσης εδώ και χρόνια. Σκοπός τους ήταν να απομακρύνουν τα σκάφη από τη θάλασσα και να αντιτεθούν στις προσπάθειές τους να σώσουν ζωές και να είναι μάρτυρες αυτών που συμβαίνουν. Τώρα αυτές οι κατηγορίες έχουν καταρρεύσει», δήλωσε ο Δρ Χρήστος Χρήστου, Διεθνής Πρόεδρος των Γιατρών Χωρίς Σύνορα. «Η σκέψη μας είναι με τους συναδέλφους μας από τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα και άλλες οργανώσεις που ζουν κάτω από το βάρος των κατηγοριών επειδή κάνουν νόμιμα τη δουλειά τους: σώζουν ανθρώπους που βρίσκονται σε κίνδυνο στη θάλασσα, με πλήρη διαφάνεια και συμμόρφωση με τους νόμους», λέει ο Δρ Χρήστου.

Κατά τη διάρκεια της επταετούς αναμονής για την έκδοση απόφασης επί της υπόθεσης αυτής, οι επιθέσεις στην έρευνα και διάσωση συνεχίστηκαν με μια σειρά από επιβλαβείς πολιτικές. Σε αυτές περιλαμβάνονται περιοριστικοί νόμοι, η κράτηση πολιτικών σκαφών και η υποστήριξη της λιβυκής ακτοφυλακής, η οποία εμποδίζει τις διασώσεις και επιτείνει τον πόνο και τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των ανθρώπων που επιστρέφουν βίαια στη Λιβύη. Εν τω μεταξύ, οι θάνατοι στη Μεσόγειο Θάλασσα συνέχισαν να αυξάνονται. Ο αντίκτυπος είναι θανατηφόρος: το 2023 ήταν η χρονιά με τον υψηλότερο αριθμό θανάτων από τότε που διατυπώθηκαν για πρώτη φορά οι ισχυρισμοί εναντίον των μελών της ομάδας μας το 2017.

Σύμφωνα με τον Οργανισμό Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ, κράτη της ΕΕ έχουν εγείρει τουλάχιστον 63 νομικές ή διοικητικές υποθέσεις κατά ΜΚΟ έρευνας και διάσωσης (Ιούνιος 2023). Κατά το προηγούμενο έτος, οι ιταλικές αρχές έθεσαν υπό κράτηση 21 φορές τα σκάφη διάσωσης ανθρωπιστικών οργανώσεων, που ανέρχονται σε 460 ημέρες κατά τις οποίες αποτράπηκαν από το να βοηθήσουν ανθρώπους που βρίσκονταν σε κίνδυνο στη θάλασσα. Το σκάφος έρευνας και διάσωσης των Γιατρών Χωρίς Σύνορα, Geo Barents, μόλις άρχισε ξανά τις επιχειρήσεις του μετά από 20 ημέρες άδικης κράτησης με την ψευδή κατηγορία ότι έθεσε σε κίνδυνο τη ζωή ανθρώπων, αφού ένα λιβυκό περιπολικό σκάφος διέκοψε βίαια μια εν εξελίξει επιχείρηση διάσωσης.

Επιπλέον, σε  πλοία ανθρωπιστικής βοήθειας ορίζονται συνεχώς απομακρυσμένα λιμάνια στη βόρεια Ιταλία για την αποβίβαση επιζώντων, κρατώντας τους μακριά από την περιοχή έρευνας και διάσωσης, ενώ κινδυνεύουν ανθρώπινες ζωές.

Μαζί με τις κυνικές πολιτικές ανάθεσης της διαχείρισης των συνόρων σε μη ασφαλείς τρίτες χώρες, όπως η Λιβύη, η Ιταλία και τα ευρωπαϊκά μέλη γυρίζουν την πλάτη στους ανθρώπους που αναζητούν ασφάλεια στην Ευρώπη, συμβάλλοντας στην αύξηση της ανθρώπινης δυστυχίας και δείχνοντας τελικά πλήρη αδιαφορία για την προστασία της ανθρώπινης ζωής.

«Αυτά τα χρόνια, οι ιταλικές αρχές έχουν επενδύσει τεράστιους πόρους στη δημιουργία εμποδίων στην ανθρωπιστική δράση και σε πολιτικές θανάτου, ενώ δεν κάνουν τίποτα για να σταματήσουν τα ναυάγια και να ανοίξουν νόμιμες και ασφαλείς διαδρομές για τους ανθρώπους που διαφεύγουν μέσω της Μεσογείου», λέει ο Tommaso Fabbri, πρώην επικεφαλής της αποστολής των Γιατρών Χωρίς Σύνορα, ο οποίος εμπλεκόταν στην υπόθεση. «Η διάσωση ζωών δεν είναι έγκλημα, είναι ηθική και νομική υποχρέωση, μια θεμελιώδης πράξη ανθρωπιάς που απλά πρέπει να γίνει. Σταματήστε να ποινικοποιείτε την αλληλεγγύη! Όλες οι προσπάθειες πρέπει να κατευθύνονται στην αποτροπή απαράδεκτων θανάτων και πόνου και στη διασφάλιση του δικαιώματος στη διάσωση - στην επαναφορά της ανθρωπιάς και του δικαιώματος στη ζωή στη Μεσόγειο Θάλασσα». 

Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα είναι μια διεθνής ανεξάρτητη ιατρική-ανθρωπιστική οργάνωση που παρέχει βοήθεια σε ανθρώπους που πλήττονται από συγκρούσεις, επιδημίες, φυσικές καταστροφές και κρίσεις σε περισσότερες από 70 χώρες. Οι ομάδες των Γιατρών Χωρίς Σύνορα ξεκίνησαν για πρώτη φορά επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης στη Μεσόγειο το 2015, για να καλύψουν το κενό που άφησε ο τερματισμός της επιχείρησης διάσωσης Mare Nostrum. Έκτοτε, οκτώ διαφορετικά πλοία των Γιατρών Χωρίς Σύνορα έχουν συμβάλει στη διάσωση περισσότερων από 92.000 ζωών. Παρά τα εμπόδια, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα δεν σταμάτησαν τις επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης και μέχρι σήμερα οι ομάδες τους συμμετέχουν σε επιχειρήσεις διάσωσης με το πλοίο Geo Barents.

«Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα δεν σταματήσαμε ποτέ να δραστηριοποιούμαστε σε όλο τον κόσμο, όπως και τα πλοία μας δεν σταμάτησαν ποτέ να σώζουν ζωές στη θάλασσα. Αυτή ήταν η καλύτερη απάντησή μας σε όλες τις κατηγορίες», καταλήγει η Δρ Χρήστου.